Je zult je misschien afvragen hoe vaak je naar zwangerschapscontrole moet. Wanneer er geen bijzonderheden zijn die extra controles nodig maken ga je meestal tot de 24ste week elke vier weken.
Tussen de 24 en 30 weken elke 3 weken, tussen de 30 en 36 weken elke twee weken en na de 36 weken, elke week.
Wanneer je de 40 weken voorbij bent, zul je voor extra controles naar het ziekenhuis moeten voor het maken van een hartfilmpje, een zogenoemde CTG scan. Hier kun je meer over lezen na 40 weken.
Lees verder... Hoe vaak moet je nu eigenlijk naar zwangerschapscontrole? »
Rond deze week zul je voor het eerst naar een verloskundige praktijk voor een zwangerschapscontrole gaan. Het eerste bezoek kost over het algemeen best veel tijd omdat de verloskundige veel van je wilt weten.
Allereerst zul je wat persoonlijke gegevens door moeten geven, zoals je geboortedatum en bij welke verzekeringsmaatschappij je aangesloten bent.
Er zal gevraagd worden naar je gezondheid, medische voorgeschiedenis en je leefwijze. Niet alleen naar jouw gezondheid maar ook die van je man en familie zal worden gevraagd. Zijn er bijvoorbeeld tweelingen in de familie, allergieën of erfelijke ziekten?
Als je al kinderen hebt, zal ze vragen hoe de zwangerschap en bevalling was. Aan de hand hiervan kan bepaalt worden of je voor je controles door een gynaecoloog of een verloskundige begeleidt wordt. Misschien heb je in het verleden een miskraam of abortus gehad. Ze zal dan het verloop willen weten.
Ze zal vragen of je anticonceptie hebt gebruikt en wanneer je hiermee gestopt bent. Hoe je menstruatiepatroon daarna was en wanneer je voor het laatst ongesteld was. De datum van de zwangerschapstest is ook belangrijk. Met al deze gegevens kan namelijk de verwachte geboortedatum van je kind zo nauwkeurig mogelijk berekend worden.
De plaats van de bevalling en kraamzorg wordt besproken. Ze zal vragen hoe je je voelt en tips en adviezen geven. De verloskundige vraagt dus veel, maar ook jij kunt vragen stellen. Bedenk goed welke vragen je wilt stellen en maak een lijstje zodat je deze kunt bespreken.
Na het uitgebreide gesprek volgt een lichamelijk onderzoek. Je bloeddruk wordt gemeten, er wordt bloed afgenomen en je zult waarschijnlijk voor het eerst het hartje van je kindje horen kloppen. Niet alle verloskundigen praktijken nemen zelf bloed af, het kan zijn dat je naar een laboratorium afdeling in een ziekenhuis bij je in de buurt moet. Je bloed wordt op het volgende onderzocht;
Bij de volgende controle zal je verloskundige je de uitslag vertellen van het bloedonderzoek. In je zwangerschap ga je ongeveer 10 à 15 keer naar de verloskundige, maar dit is afhankelijk van hoe goed het met jou en je kindje gaat. Soms is het nodig dat je wat vaker op controle komt. Mocht je tussendoor klachten hebben dan kun je je verloskundige altijd bellen.
Je kindje is nu een mini baby en deze week helemaal ‘klaar’. Er ontstaat niets nieuws meer; alles wat een mens moet hebben is in aanleg aanwezig. Maar de verhoudingen zijn nog wel vreemd, het hoofdje is bijvoorbeeld net zo groot als de rest van het lichaam. In de komende tijd zal alles gaan groeien, en de verhoudingen zullen wat beter worden.
Er moet natuurlijk ook nog veel gebeuren voordat je kind op eigen kracht kan leven. De inwendige organen moeten rijpen om te kunnen functioneren en de details moeten worden afgewerkt. De nageltjes moeten bijvoorbeeld nog groeien, het hoofdhaar is nog niet zichtbaar en de oogjes kunnen nog niet zien.
Het is nog niet te zien of het een jongetje of een meisje is, en het geraamte bestaat nog uit kraakbeen in plaats van bot. Maar ook al deze details zijn in aanleg al aanwezig. De totale lengte van je kindje is nu zo’n 5,5 centimeter en weegt ongeveer 10 gram.
Omdat alle organen zijn aangelegd, is de kans op beschadiging door infecties, chemische stoffen of medicijnen vanaf nu minimaal. Dat betekent niet dat je nu onbezorgd kunt roken, drinken of medicijnen gebruiken. Schadelijke stoffen kunnen namelijk de rijping en groei van een orgaan verstoren. Zo’n orgaan kan dan later niet normaal functioneren. Neem daarom nooit medicijnen in zonder je verloskundige of arts te raadplegen.
Als je tijdens je zwangerschap rookt, scheelt dat ongeveer 200 gram in het geboortegewicht van je kind. Sommige vrouwen denken ten onrechte dat de bevalling van een kleiner kind gemakkelijker gaat en denken daarom dat het gunstig is. Roken heeft niet alleen een negatieve invloed op het geboortegewicht, je hebt ook een verhoogde kans op een miskraam, vroeggeboorte of zelfs een dood kind. Je kind heeft meer kans op zuurstofgebrek tijdens de zwangerschap en bevalling en later op ademhalingsproblemen, ontwikkelingsstoornissen en wiegendood. Ga bij jezelf na of het roken je zoveel waard is dat je al deze risico’s wilt lopen. In de zwangerschap verandert je smaak vaak. Maak daar gebruik van en stop met roken! Voor je eigen gezondheid is het ook goed, maar mocht het echt niet lukken, probeer dan in ieder geval het aantal zoveel mogelijk te beperken. Of gebruik een gezonder alternatief zoals de elektronische sigaret.
In Nederland is het gebruikelijk om rond de 10 weken zwangerschap een termijnbepaling door middel van een echo te doen. Bij een echo, ook wel echoscopie of echografie genoemd, wordt de foetus opgemeten, waarna uitgerekend wordt hoever de zwangerschap gevorderd is. Je zult vast nieuwsgierig zijn naar het kindje in je buik en zou hem best al eens willen zien. Met een echo kan dat, hoewel je hem er later niet van zult herkennen.
Bij een echo worden geluidsgolven gebruikt die je niet kunt horen, omdat ze hoog boven de gehoorgrens liggen. Met een apparaatje worden de golven door je buik gestuurd en weerkaatsen op zachte en hardere structuren, zoals botten. Zachte weefsels geven daarbij een mindere sterke terugkaatsing dan botten, en water geeft helemaal geen terugkaatsing.
Alle echo’s worden op een scherm zichtbaar gemaakt. Een echo van vruchtwater is zwart, van bot wit en van de placenta (moederkoek) is zwart wit gespikkeld (omdat de placenta bestaat uit weefsel met veel bloed erin).
De ontwikkeling en groei van kinderen verloopt in deze eerste zwangerschapsweken volgens een vast patroon. Als je door een echoscopie de lengte van een kind weet, kun je dus ook vrij nauwkeurig zijn leeftijd weten. Na de twaalfde week wordt het moeilijker hierop af te gaan en worden bij de echoscopie het bovenbeentje, de borstomvang en de hoofdomtrek gemeten om de leeftijd en de grootte van het kind te schatten. Het is op zichzelf een eenvoudig onderzoek waar je beslist niet tegenop hoeft te zien.
Na 20 weken zwangerschap kan een 20-weken-echo gemaakt worden, waarbij de hele foetus nauwkeurig wordt bekeken om eventuele afwijkingen op te sporen. Er bestaan ook commerciële bureau’s die zogenaamde 3D pret-echo’s maken. Voor zover bekend is het ongevaarlijk, al is het onderzoek en de discussie hierover nog niet afgerond.
Gefeliciteerd, het embryo in je buik krijgt vanaf deze week een nieuwe naam, van embryo naar foetus.
Je kindje groeit nog niet heel erg hard, hij is nu ongeveer drie centimeter en twee gram, maar er vindt zich wel een snelle ontwikkeling plaats. Het gezichtje krijgt nu duidelijke vormen, zoals de kaken, de mond en de lippen. De bovenlip is duidelijk zichtbaar en er is al een begin van de tong. Volgende week zullen in de kaak de twintig melktanden aangelegd worden. Als je hem van opzij bekijkt zie je een wipneusje waar al twee neusgaten in zitten.
Vanaf nu gaat ook de oorschelp groeien. Twee weken geleden werden aan beide kanten de gehoorgang en het trommelvlies gevormd. Deze week is het binnenoor, met de gehoor- en evenwichtsorganen, klaar. Met vijf maanden zal het oor helemaal af zijn, inclusief het opgerolde randje aan de bovenkant. De gehoorbeentjes en de gehoorzenuwen zijn dan ook klaar, dus kan je kindje tegen die tijd ook geluiden horen.
De ogen staan momenteel nog ver uit elkaar. Het lijkt alsof ze meer aan de zijkant dan aan de voorkant van het hoofd liggen. Maar het oogwit is zich al aan het vormen en de iris en de pupil zijn er al. Deze week beginnen de oogleden te groeien, over twee weken bedekken ze het hele oog. Ze blijven dan vastgeplakt tot de zevende maand, want dan gaan de oogjes pas open. Vanaf zestien weken is het oog lichtgevoelig, dus ondanks dat de oogjes dan nog dichtzitten, zal het door de oogleden, het vruchtwater, de baarmoeder en de buikwand heen licht kunnen zien. Dus zal hij merken dat je aan het zonnebaden bent of dat er een felle lamp op je buik schijnt.
Nu je weet dat je zwanger bent, moet je een aantal beslissingen nemen, wil je bijvoorbeeld een thuisbevalling of kies je voor het ziekenhuis? Maar naast dat je moet nadenken over waar je wilt bevallen, zul je nog meer keuzes moeten maken; heb je een kraamverzorgster nodig? Ga je op zwangerschapsgymnastiek?
Waar je als eerst over na moet denken is of je een kraamhulp wilt. Dit heeft eigenlijk de meeste ‘haast’; als je dit niet voor de twaalfde week regelt heb je kans dat je achter het net vist. Wist je dat er, behalve in Nederland, nergens kraamverzorgsters bestaan? Een kraamverzorgster is in het kraambed onmisbaar, ze assisteert de verloskundige bij een thuisbevalling en in de dagen erna verzorgt en controleert ze jou en de baby. Afhankelijk van het aantal uren kraamzorg, verzorgt zij ook het huishouden en zorgt ze voor eventuele andere kinderen. Ze kan je tevens veel tips geven, en vooral als je borstvoeding wilt gaan geven, is haar kennis en ondersteuning erg belangrijk. In sommige plaatsen is flexibele kraamzorg mogelijk. Hierbij wordt het aantal uren van de kraamverzorging aangepast aan de behoefte van het gezin. Informeer daarom bij je kraamcentrum en verzekeringsmaatschappij wat de mogelijkheden zijn.
Wat tevens haast heeft is kinderopvang. Als je na de bevalling weer wilt gaan werken en als oppas wellicht een kinderdagverblijf nodig hebt, kun je je vanwege de vaak lange wachtlijsten niet vroeg genoeg aanmelden. Oriënteer je hier alvast op en schrijf je alvast in, ook al is het nog zo ver weg. Je kunt je namelijk altijd weer van de lijst laten schrappen als er een andere oppasmogelijkheid komt.
Tip; tegenwoordig heb je als werkende moeder én vader recht op ouderschapsverlof. Vaak is dit verlof onbetaald, tenzij je voor de overheid werkt. Maar dit zou voor jou een goede oppasmogelijkheid kunnen zijn. Informeer hierna bij je werkgever.
Tip voor vaders; je krijgt na de bevalling 2 werkdagen vrij van je werkgever, één voor de bevalling en één om je kind aan te geven bij de Burgerlijke Stand. Het is fijn om in diezelfde periode ook vakantie te nemen. Je kunt ervoor kiezen om direct na je verlofdagen vakantie op te nemen of pas wanneer de kraamhulp weg is. De één vindt het prettig om te ‘leren’ van de kraamhulp terwijl de ander vindt dat je elkaar in de weg loopt. Overleg wat jullie handiger en fijner lijkt.
‘Ben je misselijk?’ zal een veelgestelde vraag zijn wanneer je verteld dat je zwanger bent. Toch heeft ‘maar’ de helft van alle vrouwen daar last van. Wel krijgt bijna iedereen een smaakverandering. Sommige dingen zoals koffie of vlees smaken helemaal niet meer, terwijl je van appels of een broodje hagelslag plotseling niet genoeg kunt krijgen.
Eigenlijk zit je deze week nog een beetje tussen de wal en het schip. Je bent zwanger, maar je gaat nog niet naar zwangerschapscontrole of gym, je hebt nog geen buik en je voelt je kind nog niet bewegen. Toch zul je , als je goed op jezelf let, duidelijke veranderingen opmerken.
Uiteraard valt in eerste instantie op dat je niet ongesteld wordt. Het kan zijn dat je soms wat bloedverlies hebt, dit is de zogenaamde innestelingsbloeding (de eicel graaft zich in in de baarmoederwand). Maar dit is duidelijk minder dan het bloedverlies dat je normaal gesproken bij een menstruatie hebt. Deze eerste maanden kun je intens moe zijn. In je lichaam gebeurt ongemerkt ontzettend veel. En ook alle emoties die je in deze weken ervaart, kosten veel energie. Luister naar je lichaam en geef zoveel mogelijk toe aan die extra behoefte aan rust.
Je borsten kunnen heel tintelig en gevoelig zijn, vooral de tepels en de zijkanten. Onder invloed van de zwangerschapshormonen worden ze ook groter. Dezelfde hormonen zorgen er ook voor dat je meer last hebt van vaginale afscheiding, en dat je blaas snel geprikkeld is zodat je vaker moet plassen. De zwangerschapshormonen hebben nog meer op hun geweten. Ze geven je namelijk al vroeg in de zwangerschap moederlijke vormen door vetafzetting op de heupen en bovenbenen. Als je je heupwijdte elke maand meet, zul je zien dat je daar in omvang toeneemt. Bij het verdwijnen van die hormonen, na de zwangerschap, verdwijnen deze rondingen meestal ook weer.
Het is leuk om te noteren welke zwangerschapstekenen je bij jezelf ontdekt. Bij sommige vrouwen verandert het gezicht ook heel duidelijk. Omdat dit heel geleidelijk gaat, zul je dat zelf meestal niet ontdekken, dat zul je van anderen horen.
Tip; mocht je veel last hebben van ochtendmisselijkheid dan wil het helpen om voor het opstaan een crackertje, sultana of iets dergelijks te eten. Leg dit dan ‘s avonds alvast klaar naast je bed.
Deze week begint het klompje cellen een zekere vorm te krijgen en wordt nu Embryo genoemd. De cellen vermenigvuldigen zich in een razendsnel tempo en specialiseren zich intussen tot bijvoorbeeld hersencel, levercel of huidcel. Alles verloopt symmetrisch. Een mens heeft namelijk veel dubbele lichaamsdelen en organen. Deze ontstaan tegelijkertijd en groeien uit tot een linker- en een rechter exemplaar. Het is toch wonderbaarlijk hoe dit allemaal uit de ene bevruchte eicel kan ontstaan?!
Aan het begin van de zesde week zie je kind eruit als een licht gekromd ovaal wezentje zonder armen en benen. Maar op de vijfde dag van deze week zijn er opeens kleine uitstulpingen aan de romp waaruit de armen zich zullen gaan ontwikkelen. En op de eerste dag van volgende week, wanneer ook de benen zicht ontwikkelen, heeft hij al boven- en onderarmen.
Op de vierde dag van deze week begint het hartje te kloppen, het klopt nu zo zachtjes dat je het geluid nog niet kunt horen. Met behulp van een speciaal apparaat (een doptone) lukt dat meestal pas rond de twaalfde week.
Je weet amper dat je zwanger bent, misschien ben je er zelfs nog niet eens zeker van en toch gebeurt er in de tussentijd al zo veel. Je kind is pas 6 millimeter, nog kleiner dan je pinknagel en hij weegt nog vrijwel niets.
Het klompje cellen is nu tussen de 0,2 en 1 cm groot. Wanneer je goed kijkt valt er al een hoofdje en een staartje te ontdekken.
In dit stadium begint de aanleg van het hartje en de vorming van het centrale zenuwstelsel. In sommige gevallen kan er al een klein grijs-wit streepje te zien zijn, dit zal straks de wervelkolom worden.
In deze week maakt je lichaam een slijmprop aan die voor de baarmoedermond komt te liggen. Deze prop zorgt ervoor dat er geen ziektekiemen doordringen in de baarmoeder waardoor je kind wordt beschermd.
Zwanger zijn is een mysterie, en de eerste weken zijn best vreemd. Je weet nu dat je een kind krijgt, maar je kunt je er niets concreets bij voorstellen. Hopelijk ben je blij en vol verwachting 🙂
Toch is dit een periode met tegenstrijdige gevoelens. Naast blijdschap kan er ook angst zijn, gaat het wel goed of ben ik wel sterk genoeg om zwanger te zijn en een kind te baren? En hoe moet het met je werk; je hele leven gaat immers veranderen en het zal nooit meer zijn zoals vroeger.
Schaam je niet voor deze gedachten, iedere zwangere heeft ze, en je man misschien ook. Voor hem is die zwangerschap nog onwezenlijker omdat hij er lichamelijk niets bij voelt. Door er samen over te praten kun je elkaars zorgen relativeren en elkaar steunen.
In de vierde week van de zwangerschap weet je nog niet dat je daadwerkelijk zwanger bent. Hoe kun je daar nu achter komen?
Het eerste duidelijke teken is dat je ongesteldheid wegblijft. Normaal zou deze namelijk aan het eind van deze week moeten beginnen. Zeker wanneer je regelmatig menstrueert is het vreemd als je overtijd bent. Misschien voel jij nu al dat je zwanger bent, ook al ben je nog niet eens overtijd. Veel vrouwen hebben dat gevoel, vooral als ze al eerder zwanger zijn geweest. Waarom zij dit voelen is onmogelijk te zeggen, er zijn vaak geen duidelijke aanwijzingen of veranderingen, het is alleen maar een gevoel. En dat gevoel blijkt vaak juist te zijn!
Veel vrouwen vinden het prettiger om dat gevoel ook bevestigd te zien met een zwangerschapstest. Dat kan al als je één dag overtijd bent. Er zijn verschillende soorten testen verkrijgbaar bij de drogist of apotheek, die allemaal even goed zijn. Want als je de gebruiksaanwijzing opvolgt, is de uitslag heel betrouwbaar. Tenminste als de uitslag positief is (zelden komt het voor dat de testvloeistof ten onrechte een ‘zwangere kleur’ aanneemt). Maar als de test negatief is, kan dat twee oorzaken hebben; of je bent niet zwanger, of je hebt de test gewoon te vroeg gedaan. Het is daarom beter en goedkoper om te wachten tot je een paar dagen overtijd bent. Als de test positief is hoef je voorlopig niets te doen, het is namelijk nog te vroeg voor je eerste zwangerschapscontrole. Over een week of 4 hoef je pas te beginnen met het regelen van allerlei zaken. Je kunt een verloskundige praktijk bij je in de buurt bellen, meestal willen zij graag dat je hen rond de acht weken belt. Vaak vindt de eerste afspraak plaats wanneer je 10 weken in verwachting bent. De verloskundige kan je advies geven over bijvoorbeeld voeding en infecties en je kunt bespreken of je in aanmerking komt voor een vruchtwaterpunctie of vlokkentest.
Je bent zwanger! De eisprong
Aan het begin van deze week heb je een eisprong gehad. Een rijpe eicel lag klaar in je eileider en is bevrucht!
Dat dit gebeurd is, is al een wonder, want de bevruchting moet binnen 6 uur plaatsvinden. Gebeurd dit niet, dan sterft de eicel af. Grote kans dat er daarom al wat zaadcellen lagen te wachten. Na de gemeenschap zijn ongeveer 400 miljoen zaadcellen op weg gegaan door je baarmoeder en eileiders. Een reis van ongeveer 18 centimeter. Op het moment van de bevruchting waren er nog maar een paar honderd zaadcellen over, maar uiteindelijk had je er ook maar één nodig!
Die ene zaadcel is nu versmolten met jouw eicel; het begin van een nieuw mens.
Na 24 uur deelt de bevruchte eicel zich in tweeën. Tien uur daarna delen de twee cellen zich ook en zijn er dus vier. Dit gaat alsmaar door met een steeds sneller tempo. Aan het eind van de eerste week zijn er al 150 cellen ontstaan. De voortdurend delende eicel gaat op weg naar de baarmoeder en komt daar op de vierde dag aan. Het gaat zich nu innestelen in de baarmoederwand. Het klompje cellen is nu 0,3 millimeter, groter is het nog niet aan het einde van deze week. Hoe klein ook, het is al je kind, want alles staat al vast; of het een jongen of een meisje is, welke erfelijke eigenschappen het zal hebben en hoe het kindje eruit zal zien. En op dit moment weet jij waarschijnlijk nog van niets!
Tweeling – Soms komen er bij de eisprong twéé rijpe eicellen te voorschijn. Als die allebei bevrucht worden dan krijg je een tweeling. Bij 12 op de 1000 zwangerschappen gebeurt dit. In dit geval kunnen deze kinderen evenveel van elkaar verschillen als ‘gewone’ broertjes en zusjes. Maar je kunt ook met één eicel een tweeling krijgen, een eeneiige tweeling. Dit gebeurt wanneer de bevruchte eicel zich na de eerste deling in twee stukjes splitst en die zich op eigen houtje verder gaan delen. Bij 4 op de 1000 zwangerschappen komt dit voor. Als er in jouw familie twee-eiige tweelingen voorkomen, is ook bij jou de kans daarop verhoogd. Maar als de familie tweelingen eeneiig zijn, heb jij evenveel kans als ieder ander op een één- of een twee-eiige tweeling.
Een zwangerschap hoort te beginnen bij het begin, maar eigenlijk
ben je in week 1 en 2, volgens de tijdrekening die in de zwangerschap gebruikt wordt, helemaal niet zwanger! Over het algemeen weet je nooit precies de datum waarop je zwanger bent geworden. Men heeft daarom gekozen voor een datum die je wel zeker weet, namelijk de eerste dag van je laatste menstruatie.
Elke maand komt er een rijpe eicel vrij, genaamd de eisprong of ovulatie. Wanneer bevruchting van de eicel niet heeft plaatsgevonden, zul je 14 dagen later ongesteld worden. Maar wanneer je niet ongesteld bent geworden, omdat je zwanger bent, weet je niet exact wanneer die eisprong was, en wanneer je dus zwanger bent geworden. De meeste vrouwen hebben een cyclus van 28 dagen tussen de eerste dag van de ene menstruatie en de eerste dag van de volgende menstruatie. Bij een cyclus van 28 dagen, vindt de eisprong op dag 14 plaats. Maar vaak onstaat een onregelmatigheid in de cyclus waarin de zwangerschap ontstaat of is je cycus altijd wat onregelmatig, en was je eisprong op dag 12 of 20. Dit is de reden waarom gerekend wordt de eerste dag van je laatste menstruatie.
– aanbevolen wordt om vanaf 4 weken voor de bevruchting tot 8 weken erna, dagelijks 1 tablet foliumzuur te slikken. Dit vermindert (de kleine) kans op een open ruggetje.